Zad. 1. Pod koniec XIX w. polski lekarz z Białegostoku opracował sztuczny język dziś najbardziej rozpowszechniony na świecie spośród wszystkich sztucznych języków i nazywany (na czesć jego twórcy) esperanto. Skąd wzięła się ta nazwa i jaka była oryginalna nazwa tego języka?
Przetłumacz (intuicyjnie, bez sprawdzania w słownikach) na język polski zdania:
a) Mia nomo estas Mikaelo.
b) Kiel vi nomiĝas?
c) Ĉu vi parolas Esperanton?
d) Kiun numeron havas via lernejo?
e) Nia belega Wrocław.
Zad. 2. Podaj po trzy wady i zalety języka esperanto.
Zad. 3. Co robi traktor u fryzjera? Warkocze.
Podaj dwie inne podobne zagadki, oparte na dwuznaczności słów.
W tym miesiącu punkty zdobyli:
- 3 - Daria Bumażnik - doktorantka na Wydziale Chemii UWr, Tomasz Tomiczek - nauczyciel z Lipowej, Ignacy Włodarski SP 36 Wrocław,
- 2,75 - Agata Leśnicka - programistka z Gdańska,
- 2,5 - Aleksandra Bujny - studentka Politechniki Gdańskiej, Krystyna Lisiowska - redaktor z Warszawy, Alicja Wiśniewska SP 255 Warszawa.
Zad. 1. Pierwotna nazwa esperanto to Lingvo Internacia, czyli język międzynarodowy. Słowo esperanto oznacza osobę mającą nadzieję. Obecna nazwa języka pochodzi od pseudonimu Dr. Esperanto (czyli doktor mający nadzieję), pod którym Ludwik Zamenhof opublikował w 1887 podstawy nowego języka w książce "Język międzynarodowy. Przedmowa i podręcznik kompletny".
a) Mam na imię Michał.
b) Jak masz na imię?
c) Czy mówisz w esperanto?
d) Jaki numer ma Twoja szkoła?
e) Nasz piękny Wrocław.
Zad. 2. Zalety esperanto:
- język neutralny i uniwersalny (opiera się na gramatycznych i leksykalnych podstawach języków
indoeuropejskich, więc dla milionów ludzi jest bliskim, słownictwo zbliżone do łaciny), - przejrzysty i logiczny gramatycznie (słowa powstają regularnie przez łączenie rdzeni, końcówek, przedrostków i przyrostków, wszystkie rzeczowniki kończą się na -o, czasowniki na -i ),
- prosty semantycznie (brak idiomów),
- łatwy do nauki (fonetyczna pisownia, łatwa wymowa, brak trudności ortograficznych,
- rozpowszechniony,
- przydatny w prostych sytuacjach w międzynarodowej komunikacji, ale nie zastępujący języków narodowych,
- jego znajomość pozytywnie wpływa na szybkość i jakość nauki innych języków.
Wady esperanto:
- eurocentryzm (czerpie większość słownictwa z języków romańskich),
- seksizm (domyślną formą niektórych rzeczowników jest rodzaj męski),
- sztuczność (w tym języku nikt nie jest native speakerem, język nie podlega naturalnej ewolucji),
- alfabet używa liter z daszkiem, co może powodować problemy z drukiem (takie litery nie występują na podstawowych klawiaturach, są niedostępne w niektórych czcionkach),
- pozwala wyrazić tylko proste stwierdzenia bez wyrafinowanych zdań i odcieni wieloznaczności,
- bez znaczenia administracyjnego (nie ma państwa, które by go promowało).
Ciekawostka od p. Aleksandry Bujny z zaproszeniem do Sopotu, gdzie mieszka. Tamże na skraju lasu, w południowej części Doliny Świemirowskiej, na szlaku spacerowym rośnie pamiątkowy "Dąb esperantystów". Ma ciekawą historię. Z okazji 40-lecia powstania esperanta, podczas XIX Światowego Kongresu Esperanto w Gdańsku w 1927 roku uczestnicy posadzili pamiątkowy dąb na polanie w pobliżu sopockiej ul. Reja. Korzenie zasypano ziemią przywiezioną przez uczestników Kongresu z różnych krajów. Obok ustawiono głaz pamiątkowy z tablicą w językach niemieckim i esperanto.
W 1938 roku (gdy władzę przejęła NSDAP) naziści usunęli pamiątkowy głaz i wycięli drzewo. W 1959 roku, w setną rocznicę urodzin Ludwika Zamenhofa, kongres esperantystów odbył się w Warszawie, ale równolegle w Gdańsku odbył się XV Międzynarodowy Zjazd Młodzieży Esperanckiej. Z tej okazji na tej samej polanie posadzono nowy dąb i postawiono nowy głaz pamiątkowy. Jest na nim wyryty napis w języku esperanto opisujący historię obu dębów: 1.8.1927 dum la 19-a Universala Kongreso de Esperanto ci tie estis plantita JUBILEA KVERKO kiu poste fasista regimo detruis. Kverko replantita dum la 15 -a Internacia Junulara Kunveno de T. E. J. O. 26.7.1959. Na pewno uczestnicy ligi bez problemów przetłumaczą tekst na język polski.
Zad. 3. Przykładowe zagadki lingwistyczne:
- Jak się nazywają takie same drzewa? Klony.
- Co robi żołnierz na sprawdzianie testowym? Strzela.
- Jak nazywa się impreza siatkarzy? Przyjęcie.
- Co mówi kabel do kabla? Bądźmy w kontakcie.
- Co mówi informatyk, który dostaje pendrive na urodziny? Dziękuję za pamięć.
- Jak nazywa się ser wyrzucony za burtę? Topiony.
- Jak nazywa się ulubiony ser informatyczek? E-damski.
- Ile to jest półtora plus półtora. Cały tor.
- Jak nazywa się żona pana Draba? Drabina. (jak żona p. Zaręby - Zarębina)
- Co dzieje się z piwem w strefie wojny? Jest war-zone.
- Jak nazywa się przesolona markiza? Zasłona.
- Co robi kucharz w opresji? Wzywa posiłki.
- Co jest ulubione przez statystyka w Mediolanie? Moda.
- Jaki jest ulubiony gad programisty? Pyt(h)on.
- Dlaczego ściany nie toczą wojen? Między nimi jest pokój.
- Co robi Polak w salonie Subaru? Rozkręca Imprezę.
- Jakie są ulubione kwiaty abstynenta? Piwonie.
- Jakie buty najchętniej nosi krawcowa? Szpilki.
- Czym pisze gęsiarka? Piórem.
- Jaki jest ulubiony owoc sapera? Granat.
- Jakie są ulubione ciastka hydraulika? Rurki.
- Jak speedcuber kroi cebulę? W kostkę.
- Co kupuje muchomor w sklepie z galanterią? Kapelusz.
- Po co kotu telefon? Żeby miau.
- Co fryzjer ma w lodówce? Ma-szynkę.
- Co mówi piłkarz do fryzjera? Gol.
- Dlaczego dławiduda przychodzi do lekarza? Szwankują mu organy.
- N i M pojechali w góry. N nie lubi się wspinać. Co dzieje się w schronisku, gdy wspina się M? Czekan.
